De Aula van Rietveld: een plek die licht in de duisternis brengt
Licht, lucht, ruimte en rouw
De Aula van Rietveld is vanwege zijn moderne en functionele ontwerp een bijzondere plek om afscheid te nemen van dierbaren. Licht, lucht en ruimte, maar ook rouw komen hier samen. Het gebouw, dat in 1958 door Gerrit Rietveld werd ontworpen, is namelijk gebaseerd op het verloop van een begrafenisplechtigheid. Denk bijvoorbeeld aan grote glasvlakken in de samenkomstruimte. Een ander belangrijk kenmerk is de typerende afwisseling tussen glas en metselwerk met geglazuurde stenen.
De geboorte van de Aula
De gemeente Haarlemmermeer was in de jaren 50 volop in ontwikkeling en er was een groeiende behoefte aan een waardige, moderne ruimte voor uitvaartplechtigheden. Die kwam er: Aula van Rietveld op begraafplaats Wilgenhof in Hoofddorp. De opdracht werd aan Gerrit Rietveld gegund en hij stortte zijn creativiteit uit op papier. Het ontwerp lag in 1958 op tafel, maar moest om financiële redenen drastisch aangepast worden. Zelfs na de opening zijn er nog dingen aangepast omdat er problemen waren met het onderhoud.
In de zomer van 1965 gingen de deuren van de Aula tijdelijk open en vond er een proef-begrafenis plaats. En dat was maar goed ook, want hieruit kwamen behoorlijk wat aandachtspunten. Gerrit heeft deze niet zelf kunnen herstellen, want hij overleed op 25 juni 1964. Zijn kompaan Joan van Dillen zorgde er uiteindelijk voor dat de problemen werden opgelost, zodat in de deuren in 1966 op feestelijke wijze geopend konden worden. Het was een van de laatst zaken van Rietveld waar hij betrokken bij was, want Joan kwam later dat jaar zelf ook te overlijden.
De verplaatsing naar Meerterpen
De groei van Schiphol zorgde voor de komst van de vijfde baan op Schiphol. Dit in combinatie met de barre staat waarin de Aula verkeerde, dwongen de gemeente ertoe het monument op de Wilgenhof af te laten breken. Het gebouw was aan het verzakken, het metselwerk brokkelde af, de akoestiek was slecht en bij flinke wind stonden de ramen de trillen. Dit betekende echter niet het einde van de Aula van Rietveld. Bertus Mulder, architect en goede vriend van Rietveld, kreeg in 2001 de opdracht om de aula in oorspronkelijk staat te herbouwen op begraafplaats Meerterpen.
Nieuwverworven kennis en moderne materialen maakte het mogelijk om de Aula niet alleen te herbouwen, maar ook aanzienlijk te verbeteren. Het gebouw werd zelfs geïsoleerd volgens de huidige standaard en voor de geglazuurde stenen zijn zelfs verschillende samples gemaakt. Alles moet perfect zijn. Aangezien lichtinval van groot belang is bij de Aula is niet de voorzijde maar de achterzijde aan de hoofdroute van Meerterpen komen te liggen. Daardoor wordt het gebouw volgens Bertus Mulder meer rondom beleefd. De inspanning van de verplaatsing van de Aula laat zien dat het gebouw bijzonder is voor de gemeente én de gemeenschap.
Stemmen voor het Monument van het Jaar 2025
Haarlemmermeer zet haar erfgoed in het zonnetje met de verkiezing voor het Monument van het Jaar. De Commissie Omgevingskwaliteit nomineerde de Aula van Rietveld om de bijzondere ontwerpstijl en het verhaal van de Aula. De Commissie zegt hierover:
"De Aula van Rietveld in Zwaanshoek is in 1958 ontworpen door Gerrit Rietveld. Deze beroemde architect staat bekend om zijn moderne funtionalistische ontwerpstijl, waarbij de aspecten licht, lucht en ruimte centraal stonden. Dit bracht Rietveld in zijn ontwerpen vaak samen in een compositie van open en dichte vlakken, en strakke horizontale en verticale lijnen. Dit is terug te zien in zijn ontwerp voor de Aula, dat zich kenmerkt aan een samenstel van rechthoekige volumes en een afwisseling tussen glas en metselwerk. Door de bouw van een vijfde baan voor Schiphol moest de Aula worden afgebroken. Het is echter nooit definitief verdwenen; de Aula is in 2002 verplaatst van begraafplaats Wilgenhof naar begraafplaats Meerterpen. De inspanning van de verplaatsing van de Aula laat zien dat het gebouw bijzonder is voor de gemeente én de gemeenschap."
Inwoners worden uitgenodigd om tot en met 31 augustus hun stem uit te brengen op het monument dat hen het meest aanspreekt. De bekendmaking van de winnaar vindt plaats tijdens de feestelijke opening van Open Monumentendag op 13 september. Dat weekend, op 13 en 14 september, openen veel monumenten hun deuren voor publiek. Een mooie kans om de geschiedenis van dichtbij te beleven!