Fort bij Heemstede: een buurtpark met militair erfgoed

Verdediging van drooggelegde polders

Vroeger bestond Haarlemmermeer vooral uit grote watervlaktes. Omdat dit overstromingsproblemen veroorzaakte voor polders in de wijde omgeving, begon in 1840 de drooglegging. Maar door de net drooggelegde polders kon de vijand te dichtbij komen. Ter verdediging van een aanval op Amsterdam, waren er in het noordelijke gedeelte van Haarlemmermeer forten nodig. Tussen 1843 en 1848 werden daarom de funderingen gelegd voor vier torenforten: Fort aan het Nieuwe Meer, Fort Schiphol, Fort aan de Liede en Fort bij Heemstede. Fort bij Heemstede is nooit afgerond. Dit vanwege geldgebrek en funderingsproblemen op een te slappe veenbodem, als gevolg van de drooglegging. 

Voorpositie Cruquius als nieuwe functie 

Een tijd lang was Fort bij Heemstede niets meer dan een aarden wal met gracht. Tot 1916. Toen kreeg het een andere functie en naam: Voorpositie Cruquius. Het fort werd omgebouwd tot voorpositie, een militaire uitkijkpost, voor het nieuwgebouwde en nabijgelegen Fort bij Vijfhuizen. Voor het ombouwen van de voorpositie zijn er acht bunkers van versterkt beton aangelegd. Hiervoor moest de oorspronkelijke structuur wel aangepast worden. Zo werd de grond van de aarden wallen gebruikt om de gracht te dichten en om de bunkers te kunnen bedekken. De betonnen bunkers maken wereldwijd deel uit van de oudste militaire objecten in dit materiaal en staan er vandaag de dag nog steeds. 

Buurtpark met vormen van het oude fortterrein

In 1926 werd Fort bij Heemstede als verdedigingswerk opgeheven. Sindsdien is het terrein deels in gebruik genomen door naastgelegen bedrijven. Na een herontwikkeling begin 21e eeuw, ligt er rondom Fort bij Heemstede nu een mooi buurtpark. Hierin zijn de vormen van het oude fortterrein deels weer te bewonderen. De onder groen bezaaide bunkers zijn de unieke restanten van dit bijzondere stuk geschiedenis.