Elise van Melis, directeur van het Cruquius Museum

Elise, wat is jouw link met Haarlemmermeer?  

Ik cirkel een groot deel van mijn leven in en rond de polder. In 2001 begon ik bij mijn functie in Historisch Museum Haarlemmermeer. In 2001 begon ik in Haarlemmermeer als conservator in het Historisch Museum Haarlemmermeer. Ik heb een museumopleiding gedaan en kunstgeschiedenis gestudeerd, met als specialisatie de 19e eeuw. De historie van die periode, met de ontwikkelingen die zich toen hebben voorgedaan rondom Haarlemmermeer, vind ik enorm fascinerend. 

 
Veel mensen denken dat Haarlemmermeer weinig verleden heeft, maar dit is niet waar. Ook hier ligt de geschiedenis op straat. Ook hier zijn de Romeinen geweest, ook hier is de oorlogsperiode ingrijpend geweest. Met de verhalenpalen op plekken waar de geschiedenis heeft plaatsgevonden wijzen we de Haarlemmermeerders op hun geschiedenis. Dit alles heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van het landschap van nu. 
 

Hoe zijn de musea waar jij werkzaam bent met elkaar verbonden? 

Het Cruquius Museum zit in het Gemaal De Cruquius, dat in 1933 tot stilstand is gekomen. Hier vertellen we het verhaal van de dreiging van de waterwolf. En over het lef dat Koning Willem I heeft getoond om de waterwolf te bedwingen. Ook laten we zien hoe het Haarlemmermeer uiteindelijk met de nieuwe stoomtechniek is drooggelegd.  
 
Het Historisch Museum pakt vanaf daar de draad op. Wij vertellen het publiek over de ontwikkelingen van de Haarlemmermeerpolder van 1852 tot vandaag de dag. Dit verhaal kun je volgen aan de hand van objecten, foto’s en filmpjes. Je loopt daar als het ware door de geschiedenis heen. 
 

Het Historisch Museum is ontstaan uit vereniging Meer-Historie die op een gegeven moment geen plek meer had voor alle objecten. Deze vereniging verzamelt sinds 1972 alles over het erfgoed van Haarlemmermeer. Het gelijknamige Meer-Historie magazine komt viermaal per jaar uit. Dit blad staat boordevol verhalen over het verleden van Haarlemmermeer: van de eerste bakker tot de bedrijvigheid van nu.  
 

In 2014 zijn de drie voormalige stichtingen gefuseerd. Hierdoor kunnen we vanuit één hand het verhaal over de bijzondere geschiedenis van Haarlemmermeer vertellen, beheren en delen. 
 

Er wordt ook een nieuw museum gebouwd. Kun je mij hier iets meer over vertellen? 

De fusie van de musea is op papier compleet, maar het wordt ook werkelijk samengebracht op één plek. We gaan een geheel nieuw museum bouwen op het terrein achter het Cruquius Gemaal. Inmiddels zijn de architecten klaar met de tekeningen en berekeningen en zijn bijna alle vergunningen rond. We hopen dit najaar te kunnen starten met de bouw.  
 

Ons doel is om het vernieuwde museum in 2024 te kunnen openen, met nieuwe tentoonstellingen en een winkel. We zijn nog niet uit over de naam, hier zijn we nog druk over aan het brainstormen. Ook wordt het Theehuis de Cruquius verbonden aan het nieuwe museum. Dit restaurant is een voormalige opzichterswoning en is inmiddels ook een bekende hotspot in Haarlemmermeer.  
 

Wat maakt volgens jou het Cruquius Museum uniek in Haarlemmermeer? 

Als je alleen al kijkt naar de architectuur van het gemaal, zie je dat het bijzonder is. Dit is eigenlijk een oer-Hollands verhaal. Hoe dit in de 19e eeuw is opgelost met de speciale stoomtechniek en met de grootste Cornish stoommachine ter wereld. Dit kun je als bezoeker nog steeds ervaren. Hiervoor kun je de machinekamer bezoeken in het Cruquius Museum.  
 

Je kunt hier zien hoe de stoommachine beweegt, hoe het ruikt en wat voor geluid het maakt. Zo was het ook precies in de 19e eeuw. Het kijken naar het verleden is niet alleen terugkijken, maar ook vooruitkijken. Je ziet hoe je hier nu van kunt leren en je op basis hiervan verder kunt ontwikkelen. 

Op welke manier zijn de inwoners van Haarlemmermeer betrokken bij de organisatie? 

Onze organisatie werkt met zo’n 225 vrijwilligers. Dit zijn allemaal mensen die een persoonlijke binding met Haarlemmermeer hebben. Bijvoorbeeld doordat ze bij Schiphol hebben gewerkt, een boerenbedrijf hebben gehad, of hier al meer dan 50 jaar wonen. Onze vrijwilligers zetten zich met groot enthousiasme in voor het Haarlemmermeerse erfgoed. Ze zijn zeer betrokken bij het verhaal van Haarlemmermeer.  
 
Het publiek is natuurlijk ook belangrijk voor ons. Dit zijn de leerlingen van de vele scholen uit de omgeving. Maar ook de geïnteresseerde bezoekers of de gezinnen die een leuk dagje uit willen.  
 

Ook organiseren wij wekelijks de verhalentafel. Dit is een vaste club inwoners die wekelijks bij elkaar komt om verhalen over Haarlemmermeer en over vroeger uit te wisselen. Wij halen hier aanknopingspunten uit die we gebruiken ten behoeve van onze collectie of bij de inrichting van het nieuwe museum. 
 

Waar ben jij trots op in Haarlemmermeer? 

Dat wij samen met het team en de vele vrijwilligers ons kunnen inzetten voor het beheer en behoud van de rijke geschiedenis van Haarlemmermeer. Dit doen wij iedere keer op een andere manier om  telkens weer aansluiting bij het publiek te vinden. Denk hierbij aan nieuwbouw, het magazine of de verhalenpalen. De geschiedenis staat nooit stil. In Haarlemmermeer helemaal niet. 

Ik nodig iedereen van harte uit om ons bijzondere gemaal en het museum te bezoeken. En zelf te ontdekken hoe dit precies in zijn werk is gegaan.