Stoomgemaal Halfweg: het oudste en grootste schepradstoomgemaal

Museum Stoomgemaal Halfweg 

Na de drooglegging van de Haarlemmermeer moest men zorgen dat de polder droog bleef. De Haarlemmermeerpolder ligt een stuk lager dan het omliggende land buiten de Ringvaart, zon 4,5 tot 7 meter onder zeespiegel. Met poldergemalen en boezemzones werd regenwater naar zee gepompt.  Het Stoomgemaal Halfweg was een van de vele gemalen in West-Nederland. Het is nu een van de twee stoomgemalen met een enorm scheprad die nog op authentieke wijze kan draaien. En dat gebeurt zo’n 10-12 keer per jaar.  

Gemaal Halfweg is onderdeel van de European Route of Industrial Heritage 

Het Stoomgemaal is een ontwerp van de architecten P. Kock en J.A. Beijerinck. Het gemaal Halfweg werd gedurende 1,5 eeuw twee keer vergroot. In 1888 kwamen er twee extra stoommachines bij, een extra ketelhuis en werden de schepraderen vergroot. In 1923 werd de stoommachine weer vervangen zodat de schepraderen 15.000 m3 per minuut konden verplaatsen. Sinds 1977 staat er in het Westelijk havengebied van Amsterdam een nieuw gemaal.  

Ondanks dat het gemaal feitelijk overbodig is, werd het gezien als belangrijk stuk industrieel erfgoed. Het is dan ook toegevoegd aan de European Route of Industrial Heritage en het museum wordt door een enthousiaste groep van zo’n 40 vrijwilligers gerund. In 2020 werd het monument verkozen tot Monument van het jaar in Haarlemmermeer.  

Bezoek het industrieel erfgoed 

Kom een kijkje nemen in het oude gebouw, de opengewerkte ketel en de verschillende modelstoommachines. Natuurlijk hoort een bezoek aan de machinekamer en het enorme scheprad ook bij de tour. Je kunt zelf met een audiotour op pad in het museum. Tip: neem zelf een headset mee. Eventueel is de tour ook op papier uitgeschreven. Het museum is een weekend per maand geopend en soms tijdens speciale dagen zoals de Molendagen en de Open Monumentendag.  

Voor groepen vanaf 15 personen kan een aparte tour geboekt worden. In de naastgelegen Brasserie het Gemaal kun je na je bezoek terecht voor een kop koffie, een gebakje, een lunch of zelfs een diner. Het oude monument is niet overal goed toegankelijk voor rolstoelen, zoals de machinekamer en toegang naar de schepradhuizen.